ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ NE İŞ YAPAR

ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ NE İŞ YAPAR:

ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ NE İŞ YAPAR: Araştırma görevlisi nedir, kimdir, asistan nedir, araştırma görevlisi ne iş yapar, araştırma görevlisinin görevleri yükümlülükleri nelerdir, ne zaman araştırma görevlisi olunabilir, araştırma görevlisi olmak zor mudur gibi soruların yanıtlarını bu yazımızda vereceğiz.
Araştırma görevlisi nedir, kimdir, asistan nedir, araştırma görevlisi ne iş yapar, araştırma görevlisinin görevleri yükümlülükleri nelerdir, ne zaman araştırma görevlisi olunabilir, araştırma görevlisi olmak zor mudur gibi soruların yanıtlarını bu yazımızda vereceğiz.

Yazımıza başlamadan önce şunu belirtelim, araştırma görevliliği ile asistanlık aynı anlamda kullanılan iki kavramdır. Araştırma görevlisi kelimesinin İngilizce karşılığı olan research & teaching assistant kelimesinden zamanla ülkemizde de asistanlık kavramı yerleşmiştir. Bu yüzden pek çok okulda araştırma görevlisi yerine "asistan" kelimesi kullanılmaktadır.

İsterseniz öncelikle tanımıyla başlayalım. İlgili kanunda da açıkça belirtildiği üzere araştırma görevlileri amirleri tarafından verilen eğitim öğretim ile ilgili ve bölümün işleyişi ile ilgili görevleri yerine getiren "öğretim yardımcıları"dır. Araştırma görevlisi olmak için en temel şart lisans eğitiminin tamamlanmasıdır. Bir aday en erken lisans eğitimini tamamladıktan sonra araştırma görevlisi olabilir. Araştırma görevliliği aday yardımcı doçent doktor kadrosuna atanana kadar devam edebilir. Yani doktoradan sonra da eğer yardımcı doçent doktor kadrosu henüz gelmemişse araştırma görevliliği devam eder. Bu şekilde olan araştırma görevlilerine araştırma görevlisi doktor denir. Araştırma görevlileri en fazla 4. dereceye kadar düşebilmekte 3. dereceye düşememektedir. Bu da yeşil pasaport gibi ayrıcalıkların araştırma görevlisine sağlanmadığı anlamına gelmektedir. Diğer taraftan eğer bir araştırma görevlisi 4. dereceye düştükten sonra da görevine devam ediyorsa 3. dereceye düşemese de hakkı geçirdiği her bir yıl için hakkı saklı kalır ve yardımcı doçent doktor olduğunda bu hak kendisine sağlanır.

Araştırma görevlisinin başlıca görevlerini 2 kısımda incelemek mümkündür.

1) Eğitim-Öğretim İle İlgili Görevler

Araştırma görevlisinin en temel görevi eğitim öğretim faaliyetlerine destek olmaktır. Bu bağlamda her bir araştırma görevlisi bölüm yönetimi tarafından dönemlik olarak ya da sürekli olarak  bir hocaya yardımcı olması için görevlendirilir. Bu görev dahilinde hocanın verdiği derse dair her türlü asistanlık görevleri (Quizlerin yapılması ve değerlendirilmesi, ödev gruplarının oluşturulması ödevlerin toplanması ve değerlendirilmesi gibi) söz konusu araştırma görevlisi tarafından gerçekleştirilir.

2) Bölüm Faaliyetleri İle İlgili Görevler

Bölüm faaliyetleri kapsamındaki görevler araştırma görevlilerine asistanlık yüklerine ek olarak bölüm yönetimi tarafından verilir. Bu görevler arasında bölümdeki çeşitli süreçlerde koordinatörlük, komisyon başkanlığı ve başkan yardımcılığı yapmak (staj komisyonu başkanlığı/başkan yardımcılığı, erasmus koordinatörlüğü/koordinatör yardımcılığı vs.) en önemli olanıdır. Çünkü bu şekilde hangi sürecin yönetiminde denetiminde yer alınıyorsa o sürecin sağlıklı bir şekilde işleyişinin kontrolünü ve denetimini yapmak araştırma görevlisinin görevidir. Bu da zaman alıcı ve yorucudur. Ayrıca sınav haftalarında sınavlarda gözetmenlik yapmak, tanıtım günlerinde bölümün tanıtımı için görevlendirilmek gibi mevsimsel ve geçici bazı görevler de mevcuttur.

Araştırma görevlisi genel bir kavram olduğu ve iş tanımları kesin çizgilerle belirlenmediği için bir araştırma görevlisi çok ağır bir iş yüküne ve ciddi bir yoğunluğa sahipken başka bir araştırma görevlisi rahat bir çalışma koşuluna sahip olabilir. Yoğunluk ve rahatlık bölümdeki araştırma görevlilerinin sayısına, bölümdeki işlerin çokluğuna vs. bağlı olarak değişir ve biraz şansa kalmıştır.Araştırma görevlileri yukarıdaki işlere ek olarak bir de kendi eğitim öğretim faaliyetlerini sürdürmekle yükümlüdür. Yani yukarıdaki işlere ek olarak bir araştırma görevlisi bir yandan da yüksek lisansını doktorasını tamamlamaya, tezini hazırlamaya ve bilimsel çalışmalar yürütmeye mecburdur. Bu da araştırma görevlisi olan/olacak kişinin hayatını genel anlamda ciddi bir şekilde planlı ve düzenli yaşamasını zorunlu kılmaktadır. Diğer türlü görevlerinin ya da eğitim hayatının aksaması söz konusu olabilir. Görevlerindeki aksaklık işinde başarısızlığa eğitim hayatındaki aksaklık ise bilimsel yönde bir başarısızlığa yol açabilecektir. Bu yüzden bir araştırma görevlisi olmak isteyenlerin yüksek tempo ile aylarca çalışabilecek kararlılıkta olması gerekmektedir.

Araştırma görevliliği akademik kariyer açısından oldukça faydalı bir süreçtir çünkü araştırma görevlisi olan bir kişi asistanı olduğu hocanın deneyimlerinden faydalanabilmekte ve üniversitedeki iş ortamına/iş süreçlerine alışabilmektedir. Öğretim yardımcılığı esnasında kazanılan bu tecrübe ve deneyimlerin öğretim üyesi konumuna yükselmekte ve sonrasında şüphesiz önemli katkıları olacaktır.

Başlıktaki gibi bir sorunun sorulmasının sebebi, araştırma görevlisinin görev tanımının tam olarak belli olmamasından kaynaklanmaktadır. Yani bir tür paradoks diyebiliriz. Örneğin, B grubu kadrolara atanan bir memurun yapacağı iş bellidir. Bilgisayarının başında oturur ve belli bir işi yapar. Ya da bir veznedarın yapacağı iş bellidir. Oysa araştırma görevlisinde durum biraz farklı.

Öncelikle araştırma görevlisi kadrosunun akademik bir kadro olduğunu belirtelim. Yani teknik olarak memurdur ancak görevleri itibarıyla düz memur diyemeyiz. Temel olarak yaptığı işleri kategorize edecek olursak şöyle sıralayabiliriz.

1. Sınav Gözetmenliği

Hemen hemen tüm araştırma görevlisi kadrosuna atananlar bu görevi yapmışlardır. Üniversitede yapılan sınavlarda genellikle gözetmen olarak araştırma görevlileri bulunurlar. Sınavın uygulanması esnasında hocalar yalnızca uğrayıp geçerler. Sınavın başından sonuna kadar araştırma görevlileri sorumludurlar.

2. Zaman Zaman Derse Girmek

Araştırma görevlisi kadrosu akademik bir kadrodur dedik ancak öğretim üyesi gibi ders verme zorunluluğu yoktur. Yalnız zaman zaman ders hocasının konferans, önemli bir toplantı ya da acil bir durum başına geldiğinde, araştırma görevlisinden geçici olarak o haftanın dersinin verilmesi istenebilir. Bu hocanın tasarrufundadır. Bununla birlikte kimi hocalar derse girdiklerinde asistanlarının da yanlarında olmalarını isteyebilir.

Farklı bir durumda ise doktora yeterlilik derecesini almış araştırma görevlilerine, tüm dönem boyunca bir dersin hocası olma görevi verilebilir. Bu durum fakültenin hoca ihtiyacı, araştırma görevlisinin yeterliliği gibi parametrelere bağlıdır.

3.  Teknik Bilgi Gerektiren Görevler

Aslında araştırma görevlisinin değil hocaların veya idari personelin yapması gereken işler vardır. Hocaların yoğunluğu veya idari personelin yetersizliği sebebiyle bu görevler araştırma görevlilerine verilebilir. Örneğin üniversitenin fakültenin veya bölümün web sitesiyle ilgili bir iş, verilen derslerle ilgili çeşitli programların hazırlanması gibi. Genellikle kurumsallaşmasını gerçekleştirememiş, yeni kurulmuş üniversitelerde araştırma görevlilerine bu şekilde çok fazla iş düşer.

Temel olarak bu üç başlık altında kategorize ettik ancak araştırma görevlisine bunların dışında istisnai olarak birçok iş düşebilir. Bunlar üniversiteye, bölüme ve fakülteye göre değişebilir.

Bunun dışında araştırma görevlisinin akademik olarak belli çalışmaları yapması gerekir. Bunları da başka bir yazımızda dile getireceğiz.

Başlıktaki gibi bir sorunun sorulmasının sebebi, araştırma görevlisinin görev tanımının tam olarak belli olmamasından kaynaklanmaktadır. Yani bir tür paradoks diyebiliriz. Örneğin, B grubu kadrolara atanan bir memurun yapacağı iş bellidir. Bilgisayarının başında oturur ve belli bir işi yapar. Ya da bir veznedarın yapacağı iş bellidir. Oysa araştırma görevlisinde durum biraz farklı.

Öncelikle araştırma görevlisi kadrosunun akademik bir kadro olduğunu belirtelim. Yani teknik olarak memurdur ancak görevleri itibarıyla düz memur diyemeyiz. Temel olarak yaptığı işleri kategorize edecek olursak şöyle sıralayabiliriz.

1. Sınav Gözetmenliği

Hemen hemen tüm araştırma görevlisi kadrosuna atananlar bu görevi yapmışlardır. Üniversitede yapılan sınavlarda genellikle gözetmen olarak araştırma görevlileri bulunurlar. Sınavın uygulanması esnasında hocalar yalnızca uğrayıp geçerler. Sınavın başından sonuna kadar araştırma görevlileri sorumludurlar.

2. Zaman Zaman Derse Girmek

Araştırma görevlisi kadrosu akademik bir kadrodur dedik ancak öğretim üyesi gibi ders verme zorunluluğu yoktur. Yalnız zaman zaman ders hocasının konferans, önemli bir toplantı ya da acil bir durum başına geldiğinde, araştırma görevlisinden geçici olarak o haftanın dersinin verilmesi istenebilir. Bu hocanın tasarrufundadır. Bununla birlikte kimi hocalar derse girdiklerinde asistanlarının da yanlarında olmalarını isteyebilir.

Farklı bir durumda ise doktora yeterlilik derecesini almış araştırma görevlilerine, tüm dönem boyunca bir dersin hocası olma görevi verilebilir. Bu durum fakültenin hoca ihtiyacı, araştırma görevlisinin yeterliliği gibi parametrelere bağlıdır.

3.  Teknik Bilgi Gerektiren Görevler

Aslında araştırma görevlisinin değil hocaların veya idari personelin yapması gereken işler vardır. Hocaların yoğunluğu veya idari personelin yetersizliği sebebiyle bu görevler araştırma görevlilerine verilebilir. Örneğin üniversitenin fakültenin veya bölümün web sitesiyle ilgili bir iş, verilen derslerle ilgili çeşitli programların hazırlanması gibi. Genellikle kurumsallaşmasını gerçekleştirememiş, yeni kurulmuş üniversitelerde araştırma görevlilerine bu şekilde çok fazla iş düşer.

Temel olarak bu üç başlık altında kategorize ettik ancak araştırma görevlisine bunların dışında istisnai olarak birçok iş düşebilir. Bunlar üniversiteye, bölüme ve fakülteye göre değişebilir.

Bunun dışında araştırma görevlisinin akademik olarak belli çalışmaları yapması gerekir. Bunları da başka bir yazımızda dile getireceğiz.

Araştırma Görevlileri'nin Görevi Nedir, Hangi İşi Yaparlar?

Araştırma Görevlileri, Yüksek Öğretim Kurumlarında eğitim-öğretim hizmetleri ve araştırma konularında yardımcı elamanlardır? Peki Araştırma Görevlilerinin tam olarak görevleri nelerdir?

2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu, Araştırma Görevlilerini eğitim ve öğretim hizmetleri yanında araştırma alanında da görev yapan yardımcı elemanlar olarak tanımlar. Araştırma Görevlileriyle ilgili görev tanımlaması, Yüksek Öğretim Kanunu'nun 33.maddesinde yapılmaktadır. 2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun 33/a.maddesinde Araştırma Görevlilerinin görev tanımı şöyle yapılmıştır:

"Araştırma görevlileri, yükseköğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olan ve yetkili organlarca verilen ilgili diğer görevleri yapan öğretim yardımcılarıdır. Bunlar ilgili anabilim veya ana sanat dalı başkanlarının önerisi Bölüm Başkanı, Dekan, enstitü, yüksekokul veya konservatuar müdürünün olumlu görüşü üzerine rektörün onayı ile araştırma görevlisi kadrolarına en çok üç yıl süre ile atanırlar; atanma süresi sonunda görevlileri kendiliğinden sona erer. Lisansüstü eğitim-öğretim için yurt dışına gönderilecek araştırma görevlileri ile ilk defa bu amaçla bu göreve atanacaklarda aranacak nitelikler ve diğer hususlar Yükseköğretim Kurulunca tespit edilir."  Daha sonra yapılan bir değişiklikle de, 3 yılın sonunda görevi sona eren araştırma görevlileri yeniden atanabilirler hükmü getirilmiştir.

Görüldüğü gibi, yasa Araştırma Görevlilerinin görev tanımını açık bir şekilde yapmamakta ve oldukça geniş tutmaktadır. Buna göre en temel iki görev tespit edilmiştir:

1.Yüksek Öğretim kurumlarında yapılan araştırma, inceleme ve deneylerde yardımcı olmak

2. Yetkili Organlarca verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Görüldüğü gibi Araştırma Görevlilerinin görev tanımı oldukça geniştir. Yetkili organlarca verilen her türlü görevi yapmakla sorumludurlar. Dolayısıyla araştırma görevlileri, danışman hoca, anabilim dalı başkanı, bölüm başkanı ve dekanlık makanlarınca kendilerine tevdi edilen görevleri yapmak ve eğitim-öğretim hizmetlerinden yardımcı olmak ve verilen diğer görevleri yerine getirmek zorundadırlar.

Araştırma Görevlileri Sınav Gözetmenliği Yapmak Zorunda mıdır?

Eğitim-Öğretim hizmetlerinin yürütülmesi ve yetkili organlarca verilmiş diğer görevleri yerine getirmek araştırma görevlilerinin kanunla tanımlanmış görevleri arasında yer alır. Bu nedenle yetkili organlarca kendilerine böyle bir görev tevdi edilmişse yerine getirmek zorundadırlar.

Araştırma Görevlileri Derse Girebilir mi? Girerse Ücret Alırlar mı?

Araştırma Görevlilerinin yasal olarak derse girme yükümlülükleri yoktur. Bu nedenle derse girseler bile, bunun mukabili olarak ücret alamazlar. Ancak ihtiyaç varsa, yetkili bir hocanın nezaretinde ve danışmanlığında, ilgili fakülte yönetim kurulunun da kararı alınarak derse girebilirler. Ya da derslerin işlenişinde yardımcı olmak veya dersin işlenişiyle ilgili deneyimlerini artırmak amacıyla danışman veya anabilim dalı hocalarıyla birlikte araştırma görevlilerinin de derse girmeleri istenebilir.