ARŞİV / DOKÜMANTASYON DEPARTMAN MAAŞLARI

ARŞİV / DOKÜMANTASYON DEPARTMAN MAAŞLARI:
2016-2017 yıllarında enflasyonun %10 olması durumunda NET maaşların aşağıdaki gibi olacağı tahmin edilmektedir:

Lisans Yerleştirme Sınav sonucuna göre Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü (BBY)’nü tercih edecek adaylara; bu meslek hakkında bilgi, puanlar, iş imkanları gibi bilgiler aşağıda derlenmeye çalışılmıştır; yararlı olacağını ümit ederek BBY’yi tercih edecek tüm adaylara başarılar dileriz.

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü (BBY) Hakkında Genel Bilgi:

Bireylerin çeşitli konularda gereksinim duydukları bilgilerin kütüphane, arşiv, dokümantasyon merkezi ve bilgi merkezi gibi kurumlar tarafından toplanması, kayıt altına alınması, korunması, düzenlenmesi ve basılı elektronik ortamlarda hizmete sunulması ile ilgili ilke, işlem ve hizmetleri araştıran-geliştiren ve öğreten bir bilim alanıdır. Bölüm, bilginin gelişiminde öncülük etmek ve bilgi çağında önderlik edecek profesyonel kütüphanecileri, bilgi yöneticilerini ve arşivcileri eğitmek amacıyla kurulmuştur.

Bölümün amacı başlangıçta kütüphaneci yetiştirmek iken, sonraki tarihlerde bu amacının kapsamını genişletmiştir. Günümüzde bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler, bilginin işlenebilme, erişilebilme ve iletilebilme kapasitesini artırmış ve hızlandırmıştır. Ağlar sayesinde birbirine bağlanabilen bilgisayarlar aracılığı ile dünya küçülmüş, küreselleşme olgusu yaygınlık kazanmıştır. Teknolojinin ve Internet’in sunduğu olanaklar, ağa aktarılan bilgi miktarı ile bilginin erişim ve dolaşım hızını büyük ölçüde artırmıştır. Bu durum, ekonomik ve toplumsal yapıyı derinden etkileyen hızlı değişim ve dönüşümlere yol açmaktadır. İçinde bulunduğumuz çağı simgeleyen ‘bilgi’, doğal olarak bu çağa özgü toplumun, niteliğini, iş görme yöntemleri ve iş süreçlerini de değiştirmektedir. Bilgi toplumunu oluşturacak bireylerin sorun çözme ve karar verme aşamalarında bilgiye gereksinim duyan, gereksinim duyduğu bilgiye erişebilen, onu yorumlayabilen, kullanabilen ve edindiği bilgiyi temel alarak yeni bilgiler üretebilen ‘bilgi okuryazarları’ olmaları öngörülmektedir. Teknolojinin değiştirdiği bir toplumda, bireylerin bilgi okuryazarı olma zorunluluğu, kütüphaneleri ve diğer bilgi merkezlerini, bilgi okuryazarlığını öğreten bir eğitim merkezi haline dönüştürmüştür. Kütüphaneciler, günümüzde, geleneksel kütüphanecilik işlemlerinin yanı sıra bilgi paylaşımı ve yayımını artırmak için bilgi teknolojilerinin kullanımı yollarını da öğreten kişiler olmuşlardır.

İlgili üniversitelerin BBY Bölümleri‘nde 2002-2003 öğretim yılına kadar, Dokümantasyon-Enformasyon Anabilim Dalı, Arşivcilik Anabilim Dalı ve Kütüphanecilik Anabilim Dalları olarak üç ayrı isim/bölüm altında eğitim verilmekteydi; fakat günün bilgiye yönelik gelişmelerini yakından izlemeyi ilke edinen bölüm, işlevini yansıtmakta yetersiz kalan ismi; bilgi ile ilgili tüm güncel ögeleri, yeni teknikleri, teknolojileri, kullanıcıları ve kurumları içerecek şekilde değiştirilmiş ve Yüksek Öğretim Kurulu’nun kararı ile üç anabilim dalı birleştirilerek yeni adı “Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü” olan bölüm 2002-2003 öğretim yılından itibaren bölüm düzeyinde ve eşit ağırlıklı puan türüne göre öğrenci almaya başlamıştır. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nün amacı, bilgi ve/veya bilgi kaynaklarının derlenmesi, düzenlenmesi, erişimi ve yayımı sürecini içeren “bilgi yönetimi” işlevini gerçekleştirecek insan gücünü yetiştirmektir. Bu insan gücünün kütüphaneler, arşivler, dokümantasyon ve enformasyon merkezlerinin tümünü içine alan bilgi merkezlerini yönetebilecek, bilgi ve iletişim teknolojilerini yoğun olarak kullanabilecek ve bu kullanımın yol ve yöntemlerini kullanıcılara öğretebilecek, ayrıca bilgi bilimin düzenleme ve erişimle ilgili alanlarına iş ve yönetim yaklaşımıyla girebilecek bilgi ve belge yöneticileri olarak yetiştirilmesi hedeflenmiştir.

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü (BBY) Çalışma Alanları:

“Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü” mezunları, aldıkları dersler doğrultusunda, başta ülkemizdeki kütüphanelerde olmak üzere (üniversite, halk, çocuk, okul kütüphaneleri, Milli Kütüphane, özel araştırma kütüphaneleri), çeşitli bilgi merkezlerinde (enformasyon ve dokümantasyon merkezleri), Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü ile kurum ve kuruluş arşivlerinde (örn. KPSS ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’ne Arşiv Memuru olarak atanabilirsiniz) çalışma olanağı bulabildikleri gibi, internet servis birimlerinin çeşitli kademelerinde (web sayfası tasarımı ve düzenlenmesi, tarama motorları oluşturma ve yönetim işlemleri), kurum ve kuruluşların veri tabanı tasarım ve yönetim birimlerinde, basılı ve/veya elektronik ortamda dizinleme ve öz hazırlama hizmeti sunan ya da bu hizmetlerin dağıtımı işlevini gerçekleştiren kuruluşlarda bilgisayar yazılım şirketlerinde, kurum ve kuruluşların Ar-Ge birimlerinde çalışma olanağı bulabilmektedir.

Bu çalışma ortamlarının veya yapılan işin türüne göre aldıkları unvanlar veya kadrolar arasında; kütüphaneci, bilgi uzmanı, arşiv memuru, bilgisayar işletmeni, arşivist, dokümantalist, akademik uzman, sistem analisti, halkla ilişkiler ve pazarlama elemanı, web tasarımcısı gibileri yer almaktadır. Mezunlar ayrıca, çeşitli kademelerde yönetici olarak da görev yapabilmektedirler.

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü (BBY) KPSS Atamaları:

Aşağıdaki tabloda Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nden mezun olup KPSS ile devlete atananların sayıları verilmiştir. Devlet kadrolarında genel olarak şu unvanlara göre KPSS’den alım yapılmaktadır; kütüphaneci, memur, enformasyon memuru, bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, arşiv memuru.

ÖSYM KPSS Tercih Kılavuzunda yer alan nitelik kodlarından 4099 kodu (Bilgi ve Belge Yönetimi, Dokümantasyon ve Enformasyon, Arşivcilik veya Kütüphanecilik lisans programından mezun olmak) ile bu unvanlara ayrılan kadrolar tercih edilmektedir.

Kütüphaneci unvanı ile devlete atanan bir kişi 2,818.12 TL (Ocak 2017’dan itibaren) maaş ile işe başlamaktadır. (Devlet Üniversitesi Kütüphanesi‘nde 5/2‘de görev yapan bir kütüphanecinin OCAK 2017 maaşı 2,866,53 TL‘dir). Devlet Üniversitesi Kütüphaneleri’nin çoğunda mesaiye de kalınabilmektedir.

Özel Üniversitelerin Kütüphanelerinde çalışmak isteyenlerin maaşları belirli bir standart göstermemekte ve üniversitelere göre değişebilmektedir.

Son yıllarda ücret yönetimiyle ilgili yapılan araştırmalara göre çalışanların işten ayrılma nedenlerinin yüzde 64’ü adaletsiz ücret yönetiminden kaynaklanıyor. Bu yüzden ücret yönetimi tüm firmalar için kritik önem taşıyor.

İnsan Kaynakları departmanlarının ve firmaların en çok yaşadığı sorunlardan biri ücret yönetimi. İyi planlanmamış bir ücret skalası hem çalışanların motivasyonunu düşürüyor hem de şirketin personel devir oranını artırıyor. Doğru ücret yönetimi çalışmasında ilk yapılması gereken enflasyon oranını analiz etmek. Bunun için geçmiş yıllardaki enflasyon ve ortalama maaş zam oranlarıyla mevcut yıl için tahmin edilen enflasyon ve maaş zam oranlarının incelenmesi gerekiyor.

Bu tablo şu anlama geliyor:

- 2011 yılında enflasyon oranı yüzde 10,50 iken Türkiye’deki şirketlerin yaptıkları ortalama maaş zam oranı yüzde 7

- 2012 yılında enflasyon oranı yüzde 6,20 iken maaş zam oranı yüzde 8

- 2013 yılında enflasyon oranı yüzde 7,40 iken maaş zam oranı yüzde 8

- 2014 yılında enflasyon oranı yüzde 8,96 iken maaş zam oranı yüzde 6,90

- 2015 yılında ise enflasyon tahmini yüzde 6,10 ve şirketlerin yapması beklenen maaş zam oranı yüzde 8

- 2016 yılında ise enflasyon tahmini yüzde 7,16 ve şirketlerin yapması beklenen maaş zam oranı yüzde 9

Peki, 2017 özel sektör zam oranı öngörüleri nasıl?

Korn Ferry Hay Group’un bu yılın Ağustos-Eylül döneminde 52 sektörden 1572 şirketin İnsan Kaynakları yöneticileriyle birebir görüşmeler sonucu gerçekleştirdiği 2016 Ücret ve Yan Haklar Araştırmaları’ndan derlediği bilgilere göre Türkiye genelindeki özel şirketler 2017 yılında maaşlarda ortalama yüzde 9 oranında zam yapacak.

Bu tablo bize hem Türkiye enflasyon oranı hem de ortalama maaş zam oranları hakkında bilgi veriyor. Normal şartlar altında nitelikli elemanlarını kaybetmemek isteyen şirketlerin bu ortalama zam oranının altına düşmemesi önemli. Tabii ki zam artışını belirlerken sadece enflasyon ve yurt genelindeki ortalama zam artış oranı yeterli değil. Bunların yanında şirketin içinde bulunduğu mali durum da çok iyi analiz edilmeli. Şirketin mali durumu ve imkanları doğrultusunda bir ücret düzenlemesi yapılması gerekiyor.

Peki, hangi ücret skalasını kullanmalıyız?

Ücret yönetiminde skala oluşturmak için birçok farklı akademik yöntem var, ama en önemlisi şirketin çapına, çalışan sayısına ve mevcut kültürüne en uygun ve uygulanabilir olan yöntemi seçmek.

Şu an Türkiye’deki firmaların yüzde 50’sinden fazlasında en sık gördüğümüz yöntem işveren ücret skalası yöntemi. Bu, sadece işverenin sübjektif yaklaşımına dayanarak kendi kriterlerine göre belirlediği ücret yönetim sistemi. Bu yöntemde yeni üniversite mezunu bir kişinin firmadaki en kritik pozisyondaki ve tecrübeli kişiden daha fazla ücret aldığını görebiliriz. Bu yöntem şirketler için sağlıklı değildir ve nitelikli çalışanların işten ayrılmalarına neden olur.

İkinci yöntem çok sık kullanılan merdiven ücret skalası:

Bu ücret skalasında her pozisyonun belirli bir ücret skalası vardır.

Burada kişiye değil pozisyona ve unvana ücret verilir. Uzmanlar, yönetmenler, müdürler kendi içlerinde aynı ücreti alır.

Ücret sadece pozisyon ve unvana bağlıdır. Performans dikkate alınmaz. Eğer şirketinizde ilk defa ücret skalası belirleyecekseniz kullanışlı bir yöntemdir.

Üçüncü yöntem dalgalı ücret sistemi:

Şirket için kritik başarı faktörleri belirlenerek bu kritik başarı faktörlerine göre puanlama yapılır.

Bu sayede her pozisyonun ve kişinin kendi içerisinde dalgalanan taban ve tavan ücreti belirli olan bir ücret yapısı oluşturulmuş olur.

Örneğin uzman pozisyonu için ücret aralığımız (senior – mid ve junior kademelerine bağlı olarak) 2.200- 2.600 olsun.

Kritik başarı faktörleri de eğitim, tecrübe ve performans olsun. Kritik başarı faktörlerinin puanları ise eğitim için 30, tecrübe için 30 ve performans için 40 olsun.

Çalışan toplam 70 puan alırsa:

= ((tavan-taban)* %kritik başarı puanı+ taban ücret)

= 400*%70+2.200= 280+2.200= 2.480 TL ücret alacaktır.

Eğitim, tecrübe ve performansın yanına yabancı dil, kıdem gibi farklı kriterler de eklenebilir. Ama kriter eklendikçe sistemin uygulanması zorlaşır.

Kriterlerin arasına performans gibi dinamik değişkenlerin girmesi ücret hesaplamalarını da zorlaştırır. Burada tavsiyemiz performansı kritik başarı faktörlerinden çıkarıp sadece yıllık ücret belirleme zamanlarında bu faktörü dikkate almak.

Şirketinize ait kritik başarı faktörlerini belirleyip bu faktörlere göre ağırlıklandırma yaptığınızda her pozisyonun taban ve tavan ücreti arasında çalışanların ücretini ayrı ayrı belirlemiş olursunuz. Bu sayede çok daha adil ve şirket performansını yukarıya çekecek bir ücret sistemi kurulmuş olur.

Burada ücret skalalarındaki tavan ve taban ücreti aşmamak gerekir. Eğer aşacak kadar iyi bir çalışanınız varsa kendisini bir üst pozisyona konumlandırmalı veya tabanda kalan personeliniz varsa diğer çözüm yollarını uygulamanız gerekir.

Taban ve tavan ücretlerini nereden bulacağız derseniz, büyük araştırma firmalarının yıllık olarak yayınladığı sektör ve pozisyon bazındaki ücret araştırma raporlarından yararlanabilirsiniz. İnternet üzerinden bu raporlara kolaylıkla erişmek mümkün.

Satış maaşları yeni çalışanlar için 3100TL olsa da satış müdürü maaşları  11600TL seviyelerine kadar çıkmaktadır. Pazarlama maaşları 3100TL-8800TL, insan kaynakları maaşları 3600TL-9600TL, finans maaşları ve muhasebe maaşları 3020TL-10600TL, tedarik zinciri maaşları ve ithalat ihracat maaşları 2100TL-9100TL aralığında olduğu tahmin edilmektedir. Stajyer maaşları ise 1000TL dir. Mağaza müdürü maaşı 6500TL iken, mağaza müdür yardımcısı maaşı 4000 TL dir. Mühendis maaşları 4000TL den başlayıp 14500TL ye kadar çıkmaktadır. Teknisyen maaşları ise 3200-12600 TL aralığındadır. Çağrı merkezi maaşları ise 2200 ile 8200 TL arasındadır. Denetçi maaşlarının 2150TL ile 9300 TL aralığında olduğu tahmin edilmektedir.